روغن موتور که به عنوان یک روانکار در موتور خودرو مورد استفاده قرار میگیرد نقش بسیار مهمی در افزایش بازده موتور و افزایش عمر قطعات موتور خودرو ایفا میکند. انواع روغن موتورها به سه دسته کلی تقسیم بندی میشوند: روغن موتور معدنی ( مینرال )، نیمه سنتتیک و تمام سنتتیک
روغن موتور مینرال
روغن موتور مینرال یا ارگانیک بر اساس و پایه نفت خام ساخته شده بیشتر در خودروهای قدیمی استفاده میشده است و کمتر در موتور خودروهای امروزی از این دست روغن ها استفاده میشود. اگر برای خودرویی روغن موتور سنتتیک توصیه شده است ولی روغن مینرال بجای آن استفاده شود میتواند آسیب های جدی به موتور خودرو برسد ، پس همیشه طبق توصیه سازنده خودرو جلو بروید. لازم به ذکر است که روغن های مینرال معمولا ارزان میباشند.
روغن موتور سنتتیک ( Synthetic Motor Oil )
روغن موتورهای سنتتیک کاملا مصنوعی بوده و در آزمایشگاه تولید میشوند. این روغن موتورها عملکرد خیلی بهتری نسبت به روغن های معدنی دارند.دارای گرانروی های متفاوت در شرایط دمایی مختلف هستند بعبارت دیگر میزان سفتی یا شلی روغن موتور در هوای سرد و گرم تغییر میکند و همین باعث میشود در شرایط مختلف آب و هوایی از موتور خودرو محافظت کند. روغن موتورهای سنتتیک گازهای گلخانه ای کمتری تولید کرده ، آلایندگی کمتری دارند و برای محیط زیست مفیدتر میباشند. این گونه روغن موتورها برای موتور خودروهای جدید ، موتورهای توربوشارژ و موتورهای با سوپاپ متغیر عالی عمل میکنند.
روغن موتور نیمه سنتتیک ( Semi-Synthetic Motor Oil )
روغن موتورهای نیمه سنتتیک معایب روغن های معدنی را پوشش داده ، حفاظت بهتری از موتور خودرو انجام داده و دارای روانکاری مناسبی میباشد. روغن موتورهای نیمه سنتتیک از ترکیب روغن سنتتیک و روغن مینرال بدست می آید.این روغن موتورها به گران قیمتی روغن های تمام سنتتیک نیستند ولی از روغن های معدنی کمی گرانترند.
ویسکوزیته | روغن موتور یک درجه ای و چند درجه ای
یکی از نکات مهم در خرید انواع روغن موتور توجه به ویسکوزیته یا گرانروی روغن موتور میباشد.ویسکوزیته به غلظت روغن اشاره دارد و به عبارت دیگه همان مقاومتی که در برابر جاری شدن دارد.برای توضیح این مطلب مثلا روغنی با ویسکوزیته SAE 30 در مقایسه با روغنی با ویسکوزیته SAE 50 سریعتر در موتور بحرکت در می آید .به عبارت دیگر ویسکوزیته بالا باعث میشود روغن با سرعت کمتری در موتور جریان پیدا کند و به گردش بیفتد .پس میتوان گفت روغن موتورهای با ویسکوزیته بالا دیرتر در اجزاء موتور بگردش درامده ولی خاصیت روانکاوی بهتری دارد.این نوع روغن ها روغن های یک درجه ای نام دارند و در دماهای مختلف روغن عملکرد یکسان دارد خواه موتور گرم باشد خواه سرد.
دسته دیگری از روغن موتورها هستند که چند درجه ای هستند و با استانداردهایی مثل 10W40 یا 20W50 و … نمایش داده میشوند.این روغن ها بر خلاف روغن های گروه قبل در دمای پایین و بالا عکس العمل متفاوتی دارند.مثلا روغنی با ویسکوزیته 10W40 میگوید روغن در هوای سرد دارای ویسکوزیته 10 می باشد یعنی روغن سریعا در موتور جریان پیدا میکند و وقتی موتور گرم شد ویسکوزیته آن تغییر کرده به 40 میرسد غلیظ تر شده تا خاصیت روان کنندگی آن بیشتر شود.
امروزه روغن های تک درجه ای کمتر استفاده شده و در موارد خاص کاربر دارد و در اکثر خودرو ها از روغن های چند درجه ای یا مالتی گرید استفاده میشود.در هر صورت انتخاب روغن مناسب خودرو شما سلیقه ای نمیباشد و بایستی مطایق دستورالعمل های کارخانه سازنده روغن موتور مناسب را انتخاب نمود.
استاندارد API روغن موتور
استاندارد API روغن موتور انواع روغن موتور را به دو گروه روغن موتورهای بنزینی و روغن موتورهای دیزلی تقسیم بندی کرده که به ترتیب یا حرف s و c مشخص شده و سطح کیفیت روغن موتور مربوطه را با حروف و اعداد خاصی بعد از s و c مشخص میکند .برای مثال دسته بندی گروه SF برای موتورهای بنرینی طراحی قدیمی ( بین سال 1979 تا 1988) بوده و منسوخ میباشد و نباید استفاده کرد و یا دسته بندی CF-4 روغن موتور دیزل برای دیزل های چهارزمانه مدل 1990 که با دور بالا کار میکنند میباشد.
استاندارد SN مخصوص موتورهای طراحی سال 2010 به بعد بوده که در این سری از روغن ها ، راندمان موتور در دمای پایین بهتر شده و اکسیداسیون موتور کمتر اتفاق میفتد.